شیوه نامه ی اجرایی شورای دانش آموزی
تعریف و مفهوم شورا
شورا یکی از جنبه های مشارکت است که معمولا با واژه ی مشورت معنی می شود و مشورت به معنای به دست آوردن رأی و نظر از طریق مراجعه به برخی دیگر است، شورا مفهومی است قرآنی، روایی( وامرهم شورا بینهم، و شاورهم فی الامر و .....). مفهوم شورا و مشارکت نشان دهنده ی بنیادهای زندگی اجتماعی مبتنی بر همکاری و همفکری است؛ به تعبیری شورا تشریک مساعی و همفکری کردن درباره ی موضوعی است و اتخاذ تصمیم گروهی درباره ی آن موضوع. بنابراین با تشریک مساعی و شور و مشورت در امور زندگی عملاً فعالیتی قرآنی-روایی محقق می شود که ضمن ترویج فرهنگ قرآنی اسلامی، آن عمل عبادت نیز محسوب می گردد.
تعریف شورای دانش آموزی
رکنی از ارکان مدرسه و نهادی است صنفی که اعضای آن طی انتخابات آزاد به منظور زمینه سازی رشد مهارت های فردی، اجتماعی و توسعه مشارکت دانش آموزان در امور آموزشی و پرورشی و تعامل بین مسئولین مدرسه و آنان انتخاب می شوند.
اهداف شورا
- تحکیم و تعمیق ارزش ها، باور های دینی، آموزه های سیاسی و اجتماعی در بین دانش آموزان
- تکریم عملی شخصیت دانش آموزان و تقویت خودباوری و اعتماد بنفس در آنان؛
- تمرین مشارکت جویی و مسئولیت پذیری و تقویت روحیه انتقادپذیری و حسن سلوک و احترام متقابل و کسب مهارت برای نقش اجتماعی که در آینده ایفا خواهند نمود؛
- توجه عملی به مطالبات و خواسته های دانش آموزان در چارچوب مقررات، قوانین و آئین نامه اجرایی مدارس؛
- تسهیل در حسن اجرای برنامه های آموزشی و پرورشی و مدیریتی و امور اجرایی مدارس از طریق واگذاری مسئولیت به دانش آموزان و همکاری با معاون پرورشی و تربیت بدنی مدرسه؛
- ایجاد زمینه مناسب جهت آموزش و ارتقای سطح علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دانش آموزان برای حضور موثر آنان در عرصه های مختلف جامعه؛
- توسعه و بهبود نظام تصمیم سازی و تصمیم گیری از طریق مشارکت دانش آموزان؛
- کسب مهارت های زندگی، توسعه و تقویت فعالیت های گروهی اعم از آموزشی، پرورشی، اقتصادی، اجتماعی و زیستی؛
- فراهم کردن زمینه ی مناسب در جهت تبادل تجربیات، تعامل فکر و اندیشه، تفاهم و همدلی بین دانش آموزان و برقراری ارتباط صحیح و دوسویه بین آنان و مسئولین مدرسه؛
- تلاش برای غنی سازی اوقات غیررسمی مدرسه با هدف ایجاد نشاط و انگیزش بیشتر برای دانش آموزان.
اصول و خط مشی های اجرایی
- از ایجاد رقابت های ناسالم و مخرّب در فعالیت های دانش آموزی پرهیز گردد؛
- کلیه تصمیم های شورای دانش آموزی باید در چارچوب قوانین و مقرّرات جاری آموزش و پرورش باشد و از طریق مدیر مدرسه و معاون پرورشی و تربیت بدنی پیگیری و دنبال گردد؛
- شورای دانش آموزی در مدارس نقش تصمیم سازی و اجرایی دارد. در زمینه ی امور اجرایی، قبل از هرگونه اقدامی لازم است هماهنگی های لازم با مدیر و معاون پرورشی و تربیت بدنی مدرسه به عمل آید؛
- در طراحی برنامه ها باید ترتیبی اتخاذ گردد تا گرایش به مشارکت جمعی و کارگروهی در بین دانش آموزان افزایش یابد و از فردگرایی و خودرأیی خودداری شود.
شرح وظایف شورای دانش آموزی
اهم وظایف شورا به شرح زیر است:
- بهره مندی از شیوه نامه های پرورشی و آموزشی و مراقبت بر همسویی فعالیت های شورای دانش آموزی و انجمن های آن با مفاد آیین نامه اجرایی مدارس؛
- بررسی پیرامون چگونگی مشارکت دانش آموزان در فعالیت های آموزشی و پرورشی و اجرایی مدرسه و ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه؛
- همکاری در برنامه ریزی و اجرای مناسبت های مذهبی و انقلابی و ملّی در مدرسه؛
- اداره ی امور نشریه های دانش آموزی و همکاری در اداره ی امور کتابخانه مدرسه؛
- همکاری در ارتقای مهارت فرهنگی، هنری، علمی و ورزشی دانش آموزان و برگزاری مسابقات مربوطه؛
- همکاری در برگزاری بازدیدها و اردوهای تفریحی، مذهبی و پرورشی؛
- همکاری در برگزاری نماز جماعت و اداره ی نمازخانه مدرسه؛
- همکاری در تشکیل و اداره ی تعاونی آموزشگاهی مدارس در راستای ایجاد زمینه های مناسب برای ممارست اقتصادی و دایر نمودن نمایشگاه های عرضه ی دست سازه های دانش آموزان؛
- همکاری در امور انتظامی و بهداشتی مدرسه؛
- همکاری در تنظیم برنامه ی امتحانات داخلی مدرسه؛
- شرکت در جلسات شورای مدرسه و انجمن اولیا و مربیان بر اساس ضرورت و ارتباط موضوع؛
- ارائه پیشنهاد به مدیر مدرسه جهت تشویق دانش آموزانی که مشارکت فعال در امور اجرایی، آموزشی و پرورشی مدرسه داشته اند.
زمان و نحوه ی انتخابات
- شورای دانش آموزی در تمامی مدارس ابتدائی، راهنمایی، متوسطه و پیش دانشگاهی اعم از شهری، روستایی، عشایری، استثنایی، دخترانه، پسرانه، دولتی و غیرانتفاعی در داخل و خارج از کشور تشکیل می گردد؛
- انتخابات شورای دانش آموزی به صورت هماهنگ در تمامی مدارس مذکور در نیمه اول آبان ماه با پیام وزیر محترم آموزش و پرورش برگزار می گردد.
تبصره: مدارس عشایری به دلیل کوچ پاییزه، مجاز هستند انتخابات را با تاخیر انجام دهند(حداکثر تا 20آبان ماه)؛
- دانش آموزانی که تمایل به عضویت در شورا دارند، دو هفته قبل از انتخابات خود را کاندیدای عضویت نموده و در دفتر مدرسه ثبت نام می نمایند؛
- دانش آموزان می توانند به مدت پنج روز(قبل از انتخابات) در خصوص دیدگاه ها، نظرها و برنامه های خود به تبلیغ بپردازند. تبلیغات انتخاباتی تا آخرین ساعت رسمی روز قبل از انتخابات آزاد است. در روز برگزاری انتخابات هر گونه تبلیغ ممنوع می باشد؛
- کلیه داوطلبان موظفند در تبلیغات خود اعم از چاپ تراکت، صحبت در مراسم آغازین و نماز جماعت و ارائه برنامه در کلاس ها و ... موارد زیر را رعایت نمایند:
الف) دیدگاه ها و برنامه های خود را از طریق سخنرانی در مراسم آغازین و میزگردهای مختلف ضمن تهیه ی تراکت های ساده و کم هزینه با هماهنگی مسئولان مدرسه به دانش آموزان ارائه دهند.(مدیران مدرسه برای نصب بهتر تراکت های تبلیغاتی کاندیداها محل های مشخصی را لحاظ نمایند.)
ب) از اعلام برنامه ها و شعارهای خارج از اختیارات و وظایف قانونی پیش بینی شده در شیوه نامه پرهیز نمایند.
ج) تبلیغات نباید به گونه ای باشد که بعد از انتخابات به موضع گیری یا تقابل بین دانش آموزان منجر شود.
د) تبلیغات نباید مانع دقت و شناخت دانش آموزان نسبت به کاندیداها شود.
ترکیب اعضا
الف) تعداد اعضای شوراهای دانش آموزی در مدرسه ابتدایی بر حسب تعداد دانش آموزان پایه های چهارم و پنجم هر مدرسه خواهد بود. در مدارس تا 100 نفر دانش آموز 5 نفر و 2 نفر عضو علی البدل، از 101 تا 150 نفر دانش آموز 7 نفر و 2 نفر عضو علی البدل، از 151 دانش آموز به بالا 9 نفر به عنوان اعضای اصلی و 2 نفر عضو علی البدل انتخاب می شوند.
ب) تعداد اعضای شورای دانش آموزی در مدارس راهنمایی و متوسطه متناسب با تعداد دانش آموزان همان مدرسه خواهد بود، بدین ترتیب که در مدارس تا جمعیت 250 دانش آموز 5 نفر و 2 نفر عضو علی البدل، از 250 تا 350 دانش آموز 7 نفر و 2 نفر عضو علی البدل، از 350 تا 550 دانش آموز 9 نفر و 2 نفر عضو علی البدل و از 550 دانش آموز به بالا 11 نفر به عنوان اعضای اصلی و 2 نفر عضو علی البدل انتخاب می شوند.
تبصره 1: در مدارس ابتدایی دانش آموزان پایه سوم به بالا حق رأی دادن در انتخابات شواری دانش آموزی را دارند.
تبصره2: شورای دانش آموزی در هر مدرسه در اولین جلسه ی خود با رأی مخفی، رئیس، معاون، منشی، بازرس، سخن گو، مسئول پشتیبانی، روابط عمومی و ... شورا به تناسب اعضا انتخاب می نماید.
تبصره 3: سازمان آموزش و پرورش استثنایی مجاز است با عنایت به نرم دانش آموزان استثنایی نسبت به ترکیب اعضای شورا در مدارس مربوط متناسب با نوع معلولیت ها ترکیب مناسب در چارچوب این دستورالعمل اعمال نماید.
تبصره 4: در مدارس مختلط روستایی حضور مدیر یا یکی از مسئولین مدرسه در کلیه ی جلسات شورای دانش آموزی الزامی است.
تبصره 5: رؤسای شوراهای دانش آموزی هر سه مقطع تحصیلی(دوره تحصیلی) به عنوان مشاور دانش آموزی مدیر تلقی می گردند و ابلاغ دریافت می نمایند.
تبصره 6: در مدارس ایرانی خارج از کشور که دارای دوره های تحصیلی متفاوت (ابتدایی،راهنمایی، متوسطه) می باشند انتخاب اعضا با توجه به بالاترین آرای مأخوذه و به نسبت تعداد دانش آموزان در هر یک از دوره های تحصیلی با رعایت حد نصاب تعداد اعضا برابر دستورالعمل اجرایی انجام پذیرد.